Gmina Podegrodzie
Przejdź do treści
Przejdź do stopki

Brzezna

Treść

 

SOŁECTWO BRZEZNA

 

Pierwszy dokument pisany, w którym wymieniona jest nazwa wsi pochodzi z 6 lipca 1280 roku. Wtedy to, Kinga żona Bolesława Wstydliwego nadała klasztorowi Sióstr Klarysek w Starym Sączu posiadłości obejmujące 28 wsi, wśród których była Brzezna. Nadanie to potwierdzają dokumenty z 1283 i 1292 roku. Jednak cała wieś nie należała do klasztoru. Współwłaścicielem był rycerz Marcin syn Unisława. Na przełomie XIII i XIV wieku on został właścicielem całej Brzeznej. Następnymi właścicielami wsi byli: w l316 r. Marcin i jego synowie Mikołaj i Pełka, w 1357 r. Unisław z Brzeznej, a w XV wieku Gryfici, a później Mikołaj Gedko z Bobrowej. Po przekształceniach własnościowych na wsi polskiej w XVI wieku, kiedy to sołtysów zastąpiła szlachta i wprowadzono obowiązek pańszczyzny dla chłopów, zaczęły powstawać folwarki ziemskie. Wtedy to istniejący w Brzeznej folwark zakupił bogaty kupiec i rajca z Nowego Sącza Bartłomiej Rabrocki. W okresie reformacji w Brzeznej silne wpływy mieli arianie. W 1655 roku zabity został przez żołnierzy polskich, za rzekome sprzyjanie Szwedom, ówczesny jej właściciel, arianin - Samuel Sternacki. Na przełomie XIX i XX wieku Brzezna stanowiła własność Stadnickich z Nawojowej. W końcu XIX wieku hrabia Stadnicki wybudował tu browar, mieszczący się na terenie obecnego Instytutu Sadownictwa. Na jego potrzeby wybudowano specjalny wodociąg i staw, gdzie odpływała woda. Po wprowadzeniu przez Austriaków zakazu produkcji alkoholu, browar został zlikwidowany. Istniejący dwór, nad którym opiekę sprawowała Helena Stadnicka, żona Antoniego Maskowskiego, obejmował oko-ło 120 ha gruntów. Oprócz mieszkańców Brzeznej, pracowali tu przyjezdni robotnicy rolni. Własność dworską stanowiły również duże zabudowania gospodarcze i murowane czworaki dla służby.

 

W czasie II wojny światowej mieszkańcy wsi doświadczyli skutków prowadzonej przez okupanta polityki. Około 40 młodych dziewcząt i chłopców wywiezionych zostało na przymusowe roboty do Niemiec. Po wyzwoleniu w 1945 roku, część majątku Stadnickich została rozparcelowana przez chłopów, część przejął PGR Aleksandrówka. W 1954 roku grunty te przejął Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, o którym mowa w innej części książki. Do 1 stycznia 1973 roku Brzezna była siedzibą gromady, do której należały wsie: Chochrowice, Długołęka - Świerkla, Gostwica i Podrzecze. Później jako sołectwo weszła w skład gminy Podegrodzie.

 



BRZEZNA-LITACZ

 

1. Powierzchnia: 10,5 km2, co stanowi 16.2% powierzchni Gminy Podegrodzie.

Części wsi: Brzezna-Centrum, Brzezna-Litacz, Burdak, Dół, Górny Litacz, Jedlane, Niżny Litacz, Pod Chełmkiem, Pod Gwizdorem, Pod Zaporą, Pod Wardężynami, Prusówka, Strzyganiec, Wola Brzeziańska, Za Górą, Zapadliska.

2. Liczba mieszkańców: 2.596 os (stan na 15.03.2022 r.)

3. Rzeka: Brzeźnianka.

4. Sołtys: Jerzy Jasiński tel. 606 724 231

5. Radni: 

  • Jerzy Jasiński,  tel. 606 724 231

  • Teresa Matiasz, tel 512 560 994

  • Jan Opiela, tel 512 143 511

6. Oświata:

7. Sport: w Szkole Podstawowej w  Brzeznej znajduje się pełnowymiarowa hala sportowa, a także kompleks sportowy Orlik 2012.

8. Ochotnicza Straż Pożarna:

  • OSP Brzezna - prezes Robert Małek
  • OSP Brzezna - Litacz - prezes Stanisław Oleksy.

9. Kultura:

10. Kościoły i zabytki:

  • kościół parafialny  Najświętszego Ciała i Krwi Pana Jezusa w Brzeznej, kaplica na Strzygańcu pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
  • Dwór Stadnickich w Brzeznej.

11. Zdrowie: w obiekcie wybudowanym przez Gminę Podegrodzie mieści się:

  • przychodnia  Zdrowie Rodziny Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Praktyka Grupowa Lekarzy Sp. z o.o doktor Bogusławy Kozłowskiej
  • "APTEKA W BRZEZNEJ" s. c.  M. Wysocka-Kantor Agnieszka Kawka.

 

1945911